ESAD, Mahmud
Mahmud Esad
Efendi (d. 1856
- ö. 1918)
Osmanlı
Hukukçusu, yazar ve devlet adamı. 1856 yılında Seydişehir’de
doğmuştur. Bazı kaynaklara göre doğum yeri Sandıklı’dır.
Seydişehirli Kadı Mehmed Efendi’nin oğludur. Rüştiye öğrenimini İstanbul’da
tamamladıktan sonra Fatih Medresesinde ve Menşe-i Muallimîn-i Askeriye Okulunda
matematik, fizik, astronomi dersleri okudu. Yine İstanbul’da hukuk öğrenimi
gördü. Gülhane Rüştiyesi'nde Türkçe öğretmenliği yaptığı sırada, 1885’te İzmir
Bidayet Mahkemesi Başkanlığı’na atandı. Bu görevinin yanı sıra İzmir İdadisinde
fizik, kimya ve geometri dersleri verdi. 1896’da Maliye Nezareti Hukuk Müşaviri
olarak İstanbul’a döndü. Mekteb-i Hukuk’ta mecelle ve hukuk tarihi, Mekteb-i Mülkiye’de devletler hukuku, İktisat
ve İlahiyat Medresesi’nde hukuk, din ve iktisat dersleri verdi. 1908’de İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra Maliye
Nezareti Müsteşarlığı, Defter-i Hakanî (Tapu ve Kadastro) Nazırlığı ve Adliye
Nazır Vekilliği yaptı. 1911’de İstanbul Kadastro Memurları Mektebinin
açılmasına öncülük etti. 1914’te Şura-yı Devlet (Danıştay) Tanzimat Dairesi
Reisi oldu. Aynı sene İstanbul Darülfünûnu’nda ilk defa kadın hukuku derslerine
girdi. Isparta
milletvekilliği yaptı. Son zamanlarında Mekteb-i Kubat’ta (Kadastro Okulu)
devletler hukuku dersleri verdi.
Türkiye’deki
kadastronun temelleri Defter-i Hakanî (Tapu ve Kadastro) Nazırı Mahmud Esad
Efendi zamanında çıkarılan 1912 tarihli Emvali Gayrimenkulenin Tahdit ve
Tahriri Hakkında Kanun-u Muvakkat adlı yasayla atılmıştır. Kadastro
uygulamasıyla ilgili çalışmaları ilk kez Mahmud Esad Efendi yaptırmıştır.
Hukukçuluğunun
yanı sıra alim ve yazar olan Mahmud Esad Efendi’nin İslam hukuku, din, iktisat
ve devletler hukukuna dair pek çok yazılı eseri bulunmaktadır. Bunlardan, 1891
yılında basılan ve İzmir İdadisinde ders kitabı olarak okutulan Telhis-i Usûl-u
Fıkıh adlı eseri ile 1924 yılında basılan Tarih-i Dîn-i İslâm adlı eseridir.
Hazırlayan: 431 Mehmet ŞİMŞEK, 10-E
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder