GÜNALTAY,
Şemsettin
Şemsettin
Günaltay (d. 1883, Kemaliye –
ö. 19 Ekim 1961, İstanbul), Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. başbakanı, tarihçi
ve eski Türk Tarih Kurumu başkanı.
Şemsettin
Günaltay, Lozan Üniversitesi Doğa Bilimleri
bölümünden mezun oldu. Yurda dönünce çeşitli liselerde müdürlük yaptı ve bu
sırada tanıştığı Ziya Gökalp’ın etkisiyle Türk tarihini
araştırmaya başladı. Şemseddin Günaltay İzmir Atatürk Lisesinde önce öğretmen
olarak çalıştı. Ulum-ı edebiye, mevalid, hesab, fizik, Türkçe, hıfz-ı sıhha
derslerine girdi. 1912-1913 yıllarında müdür olarak görev yaptı. 1914’te Darülfünun’daki
ıslahat çalışmaları sırasında Edebiyat Fakültesi Türk tarihi ve İslam kavimleri
tarihi profesörü, daha sonra da İlahiyat Fakültesi dekanı oldu. 1914-1918
yılları arasında Osmanlı Meclis-i Mebusanı Ertuğrul Sancağı’ndan Bilecik mebusu
seçilerek Meclis-i Mebusan’a girdi ve Meclis dağılana kadar bu görevde kaldı.
Bir süre İstanbul
Belediye Meclisi’nde üyelik ve başkan vekilliği de yapan Günaltay, Anadolu ve
Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nde görev aldı. II.(ara seçim), III., IV., V.,
VI. ve VII. Dönem Sivas, IX. Erzurum milletvekilliği yapan Şemsettin Günaltay, 1949’da Hasan Saka’nın
istifası üzerine başbakanlığa getirilmiş ve Demokrat
Parti iktidarına kadar bu görevini sürdürmüştü. CHP İstanbul il
başkanlığı ve 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra Kurucu Meclis Cumhuriyet Halk
Partisi Temsilciliği (6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961) de yapan Günaltay, 1961’de İstanbul
milletvekili seçildi, ancak göreve başlayamadan öldü. 1941’den ölümüne
dek Türk Tarih Kurumunun başkanlığını yapmıştır.
Şemsettin Günaltay,
19 Ekim 1961 tarihinde Ortaköy Şifa Yurdu’nda prostat
kanserinden öldü. Cenazesi İstanbul Üniversitesinde yapılan bir
törenden sonra vasiyeti üzerine Ankara'da Cebeci Asri Mezarlığı’nda kızının yanında
toprağa verildi.
Eserleri
Zulmetten Nura (1915)
Hurafattan Hakikata (1916)
İslam Dini Tarihi (1924)
Fennin En Son Keşfiyâtından (1910)
Tarih-i Edyan (1922)
Mufassal Türk Tarihi (1922-24)
Felsefe-i Ulâ, İsbat-ı Vacib ve Ruh
Nazariyeleri (1923)
Maziden Atiye (1923)
Müntehap Kıraat (1923)
İslâm’da Tarih ve
Müverrihler (1923-26)
Hazırlayan:
Ali TÜRKSEVEN
Kaynaklar:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder